To, za co lubię język niemiecki to konkrety i logika. Są tu ustalone reguły, jak są wyjątki, to też zazwyczaj mają ręce i nogi. Dziś chciałabym odpowiedzieć na pytanie, które często przewija się u mnie na zajęciach: Kiedy używamy szyku prostego w języku niemieckim?
W niemieckim jest sporo reguł dotyczących kolejności wyrazów w zdaniu. Różne rodzaje szyków (prosty, przestawny, końcowy) mówią nam o tym, gdzie w zdaniu stoi odmieniony czasownik.
Najprostszy i najłatwiejszy do zapamiętania jest szyk prosty. Znaleźć go można w zwykłych zdaniach i po niektórych spójnikach. Gorąco Cię zachęcam do zapamiętania tych spójników, bo jest ich tylko 5.
Schemat szyku prostego w zwykłym zdaniu to:
podmiot (osoba, rzecz, „coś”) + orzeczenie (odmieniony czasownik) + reszta zdania
Ich gehe heute ins Kino. – Idę dziś do kina.
Timo arbeitet bei Siemens. – Timo pracuje w Siemensie.
Wir lernen am Freitag Deutsch. – Uczymy sie w piątek niemieckiego.
Spójniki, po których używamy szyku prostego to:
-
- und – i
Ich gehe heute ins Kino und (ich) esse Popcorn. – Idę dziś do kina i jem popkorn.
-
- aber – ale
Ich möchte heute ins Kino gehen aber ich muss arbeiten. – Chciałabym dziś pójść do kina, ale muszę pracować.
-
- denn – ponieważ (to fajny synonim do weil, bo jest prostszy w użyciu)
Ich lerne Deutsch, denn ich will in Deutschland wohnen. – Uczę się niemieckiego, ponieważ chcę zamieszkać w Niemczech.
-
- oder – lub, albo
Wir gehen ins Kino oder bleiben zu Hause. – Idziemy do kina albo zostaniemy w domu.
-
- sondern – lecz, ale
Ich arbeite jetzt nicht, sondern (ich) lese ein Buch. – Nie pracuję teraz, ale czytam książkę.
Dodatkowe uwagi:
-
- czym różni się aber od sondern?
aber używamy po zdaniu twierdzącym
sondern używamy po zdaniu przeczącym (występuje przeczenie np kein/keine/nicht/nie itp)
-
- pomijanie podmiotu w drugim zdaniu
Jeśli w drugim zdaniu powtarza się podmiot lub podmiot i orzeczenie, to możemy je pominąć:
Ich gehe heute ins Kino und esse Popcorn. – Idę dziś do kina i jem popkorn.
Wyjątkiem są zdania z denn, po którym podmiot i orzeczenie muszą zostać powtórzone
