Czasowniki z zu i bez zu w niemieckim to temat, który często się przewija na moich zajęciach. Samo zagadnienie jest dosyć proste, ale jak wszystko wymaga odpowiedniego wyćwiczenia.
Pierwszym momentem kiedy stykamy się z 2 niemieckimi czasownikami w jednym zdaniu są czasowniki modalne i takie stałe wyrażenia jak „spazieren gehen” czy „schlafen gehen”.
W tym przypadku jeden z czasowników, ten główny, odmienia się przez osobę i stoi na głównym miejscu (najczęściej drugim), a drugi stoi na końcu w bezokoliczniku.
Ich muss heute arbeiten. – Muszę dziś pracować.
Wir gehen am Wochenende spazieren. – W weekend pójdziemy na spacer.
Taka sytuacja jak wyżej to jednak wyjątek, a nie reguła.
Czasowniki bez zu w niemieckim
Które czasowniki są używane bez „zu”? Czasowników tego typu jest znacznie mniej niż tych z „zu”. Z tego względu warto się ich nauczyć.
Bezokolicznika bez zu używa się po
- czasownikach modalnych: wollen, sollen, dürfen, können, mögen, müssen, möchten oraz po czasowniku lassen
Sie wollen ins Kino gehen. – Oni/One chcą iść do kina.
Lassen wir uns überraschen. – Pozwólmy się zaskoczyć.
- czasownikach związane ze zmysłami: fühlen (odczuwać), hören, sehen, spüren (czuć)
Der Arzt fühlt das Babyherz schlagen. – Lekarz czuje, jak bije serce dziecka.
Seit Corona-Krise sieht man wenige Flugzeuge fliegen. – Od czasu pandemii koronawirusa widać niewiele latających samolotów.
Im Sommer hört man viele Vögel zwitschern. – Latem słychać ćwierkanie wielu ptaków.
- czasownikach ruchu: fahren, gehen, kommen, laufen (biegać)
Ich gehe heute spät schlafen. – Idę dziś wieczorem późno spać.
- czasownikach lehren, lernen, bleiben
Am Wochenende bleibt mein Mann gerne so lange wie möglich im Bett liegen. – W weekend mój mąż chętnie zostaje w łóżku tak długo jak to możliwe.
- w czasie przyszłym Futur I z czasownikiem werden (poczytaj więcej we wpisie Jak tworzyć czas przyszły w języku niemieckim?)
- w trybie przypuszczającym Konjunktiv II z czasownikiem würden
Czasowniki z zu w niemieckim
Są to wszystkie inne nie wymienione wyżej czasowniki.
Jeśli w niemieckim zdaniu znajdują się 2 czasowniki, to najczęściej pierwszy z nich odmienia się i stoi na swoim standardowym miejscu, a drugi stoi na końcu zdania w bezokoliczniku. Przed tym drugim czasownikiem znajduje się najczęściej zu.
Żeby łatwiej zapamiętać tę regułę można przećwiczyć sobie najczęściej pojawiające się konstrukcje/czasowniki, po których na 100% używamy „zu”.
Bezokolicznika z zu używa się po
- wyrażeniach bezosobowych: es ist gut, es ist wichtig, es ist erlaubt
Es ist gut Deutsch zu lernen. – Dobrze uczyć się niemieckiego.
Es ist wichtig sich gut zu ernähren. – Ważne, aby dobrze się odżywiać.
Es ist erlaubt, hier zu parken. – Wolno tu parkować.
- rzeczownikach łączących się z haben: Zeit haben, Lust haben, Absicht haben
Ich habe keine Zeit mit dir zu sprechen. – Nie mam czasu z tobą rozmawiać.
Er hat Lust Eis zu essen. – On ma ochotę zjeść loda.
Die Polizei hat die Absicht, den Verdächtigten zu verhaften. – Policja ma zamiar aresztować podejrzanego.
- anfangen (zaczynać), versuchen (próbować), aufhören (przestać coś robić), vorhaben (planować)
Hör endlich auf zu rauchen! – Przestań w końcu palić!
Czasowniki z zu w niemieckim – co warto wiedzieć?
- „zu” będące częścią omawianej tu konstrukcji nie jest w ogóle tłumaczone na język polski
- w przypadku czasowników rozdzielnie złożonych „zu” wskakuje między rozłączające się części czasownika
Ich habe keine Lust einzukaufen. – Nie mam ochoty na robienie zakupów.
Es ist gut früher einzupacken. – Dobrze jest spakować się wcześniej.
- nie ma obowiązku stosowania przecinków w zdaniach z „zu”, ale często ułatwiają one zbudowanie prawidłowego zdania i zrozumienie co autor miał na myśli
- zdania z „dass” można czasem przerobić na zdania z „zu”, warunek konieczny to takie same podmioty
Ich verspreche dir, dass ich dich anrufe. – Ich verspreche dir, dich anzurufen. – Obiecuję, że do ciebie zadzwonię.
